DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA ĐỐI VỚI 21 PHƯƠNG THỨC, THỦ ĐOẠN LỪA ĐẢO TRỰC TUYẾN PHỔ BIẾN HIỆN NAY
1. Giả danh cơ quan chức năng yêu cầu cập nhập thông tin, cài ứng dụng giả mạo
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Mọi người dân, tập trung chủ yếu vào nhóm người cao tuổi, trẻ nhỏ, người dân ở vùng sâu vùng xa chưa sử dụng nhiều các ứng dụng dịch vụ công.
Dấu hiệu:
- Đối tượng chủ động liên hệ người dân thông qua thuê bao di động hoặc tài khoản mạng xã hội, xưng danh là cán bộ quản lý hộ tịch, cảnh sát khu vực...;
- Thông báo các chủ trương, chính sách mới, yêu cầu người dân cần cập nhật thông tin. Trong một số trường hợp, đối tượng có thể nói chính xác thông tin cá nhân của người dân để tạo lòng tin;
- Gợi ý về việc làm thủ tục trực tuyến, không cần đi lại;
- Gửi cho người dân đường link hoặc hướng dẫn cài ứng dụng giả mạo chứa mã độc. Các đối tượng hướng dẫn người dân từng bước thực hiện;
- Sau khi chiếm quyền điều khiển thiết bị, các đối tượng tiếp tục yêu cầu người dân làm theo hướng dẫn để gián tiếp cung cấp mã OTP ngân hàng hoặc dữ liệu xác thực sinh trắc học cho chúng.
Biện pháp phòng tránh:
- Cảnh giác khi nhận được các cuộc gọi từ số điện thoại lạ;
- Không cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại, không nhấp vào các ảnh, video, đường dẫn hoặc cài đặt ứng dụng theo sự hướng dẫn của người lạ;
- Tuyệt đối không chia sẻ thông tin, mã OTP ngân hàng cho bất kỳ ai;
- Nếu đã nhấp vào các ảnh, video, đường dẫn hoặc cài đặt ứng dụng hay trong bất kỳ trường hợp nghi vấn bị chiếm quyền điều khiển thiết bị di động, cần thông báo ngay cho Ngân hàng của mình để tạm khóa tài khoản, ngay lập tức tắt nguồn thiết bị di động;
- Trình báo đến cơ quan Công an nơi gần nhất để được hướng dẫn, hỗ trợ.
2. Giả danh nhân viên công ích thông báo đến hạn đóng tiền điện, nước, truyền hình, internet …
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Mọi người dân, tập trung chủ yếu vào nhóm người cao tuổi, người sống một mình, sinh viên, người lao động ngoại tỉnh.
Dấu hiệu:
- Đối tượng gọi điện cho người dân tự xưng là nhân viên nhà cung cấp dịch vụ điện, nước, truyền hình, internet…;
- Yêu cầu người dân cung cấp thông tin hợp đồng sử dụng dịch vụ;
- Thông báo nợ hóa đơn, yêu cầu chuyển khoản gấp để không bị cắt dịch vụ;
- Nếu người dân báo đã thanh toán, đối tượng hướng dẫn truy cập đường link hoặc cài ứng dụng giả mạo để quản lý thông tin hợp đồng.
Biện pháp phòng tránh:
- Kiểm tra trực tiếp với đơn vị cung cấp dịch vụ;
- Tuyệt đối không chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân cho người lạ;
- Không cài ứng dụng, nhấn vào link không rõ nguồn gốc theo hướng dẫn;
- Báo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo.
3. Giả danh cơ quan chức năng hỗ trợ thu hồi vốn treo hoặc tiền bị lừa đảo trực tuyến
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Người đã từng là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến.
Dấu hiệu:
- Các đối tượng lấy danh nghĩa cơ quan Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án, Văn phòng luật, luật sư…;
- Các đối tượng chủ động liên hệ người dân qua điện thoại hoặc tài khoản mạng xã hội và nói chi tiết về việc người dân đã bị lừa trước đó;
- Các đối tượng đăng tải thông tin quảng cáo dịch vụ lấy lại tiền bị lừa, khi người dân liên hệ sẽ yêu cầu trình báo nội dung;
- Thông báo với người dân về việc hồ sơ đã được xác lập, xếp số thứ tự lớn, cần mất nhiều thời gian để giải quyết, nếu muốn giải quyết sớm cần chuyển các khoản phí để đẩy nhanh tiến độ, qua đó chiếm đoạt số tiền này;
- Một số trường hợp, các đối tượng thông báo việc chuyển tiền bị lỗi, cần nộp các khoản thuế, phí để rút lại số tiền lỗi trước đó.
Biện pháp phòng tránh:
- Không có bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào đăng tải thông tin về việc hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa đảo trực tuyến. Tất cả các tài khoản mạng xã hội giới thiệu hỗ trợ thu hồi tiền bị lừa qua mạng đều là tài khoản lừa đảo;
- Tuyệt đối không làm theo bất kỳ hướng dẫn nào của các đối tượng;
- Trình báo đến cơ quan Công an nơi gần nhất để được hỗ trợ, hướng dẫn.
4. Giả danh cơ sở giáo dục thông báo hoàn trả học phí hoặc được nhận học bổng, chương trình du học, tham gia trại hè…
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Phụ huynh, học sinh – sinh viên.
Dấu hiệu:
- Đối tượng gọi điện, nhắn tin, gửi email giả danh cơ sở giáo dục hoặc tạo lập website, tài khoản mạng xã hội mạo danh cơ sở giáo dục đăng tải thông tin trại hè;
- Thông báo chính sách của Nhà nước về miễn giảm học phí, có thể nhận lại tiền học phí đã nộp trước đó;
- Thông báo đủ điều kiện nhận học bổng, chương trình du học, trại hè…;
- Yêu cầu truy cập đường dẫn chứa mã độc để làm thủ tục nhận lại tiền học phí đã nộp trước đó, dụ dỗ cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP ngân hàng để chiếm đoạt tiền;
- Yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng giả mạo cơ sở giáo dục để chứng minh tài chính, “đua top sao kê” để xét duyệt đủ điều kiện nhận học bổng, chương trình du học;
- Đề nghị chuyển tiền phí tham dự trại hè, truy cập vào website giả mạo để nạp tiền làm nhiệm vụ, tăng tương tác cho con, thu về lợi nhuận, qua đó chiếm đoạt tài sản.
Biện pháp phòng tránh:
- Luôn xác minh thông tin tại cơ sở giáo dục chính thống;
- Không truy cập đường dẫn lạ, không cung cấp thông tin và gửi mã OTP ngân hàng cho bất kỳ ai;
- Luôn cảnh giác với những lời mời chào hấp dẫn;
- Trình báo đến cơ quan Công an nơi gần nhất.
5. Giả danh cơ sở giáo dục, y tế… thông báo người thân gặp tai nạn
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Phụ huynh học sinh, người có người thân đang đi học/làm xa.
Dấu hiệu:
- Đối tượng gọi điện thông báo gấp con/em/bạn bị tai nạn nghiêm trọng, đang được đưa đi cấp cứu tại các cơ sở y tế;
- Giọng điệu lo lắng, hối thúc chuyển tiền viện phí ngay để cứu chữa;
- Tìm cách không cho liên lạc trực tiếp với người được nhắc đến.
Biện pháp phòng tránh:
- Giữ bình tĩnh, kiểm tra với nhà trường, cơ sở y tế;
- Không chuyển tiền ngay khi chưa xác thực thông tin;
- Trình báo cơ quan Công an gần nhất.
6. Giả danh cơ quan thực thi pháp luật thông báo liên quan đến vụ án nghiêm trọng
Nhóm người bị tội phạm nhắm đến:
Mọi người dân, tập trung chủ yếu vào nhóm người cao tuổi, học sinh - sinh viên thiếu kiến thức pháp luật, dễ bị dao động tâm lý.
Dấu hiệu:
- Đối tượng sử dụng thuê bao di động, tài khoản mạng xã hội hoặc gọi điện từ “tổng đài” cho người dân, tự xưng là cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án…;
- Thông báo ông/bà, anh/chị đang liên quan đến vụ án rửa tiền, buôn ma túy..., đưa ra lệnh bắt, quyết định khởi tố… Một số trường hợp, các đối tượng nối máy cho nạn nhân gặp nhiều người với vai trò: kiểm sát viên, luật sư, tòa án, điều tra viên…để tác động vào tâm lý của nạn nhân.
- Yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng của chúng để tiến hành xác minh, hoặc yêu cầu mở tài khoản ngân hàng mới, cung cấp thông tin cho chúng, sau đó chuyển hết tiền vào tài khoản mới để “niêm phong”, phục vụ công tác điều tra.
Biện pháp phòng tránh:
- Cơ quan pháp luật không yêu cầu người dân cung cấp thông tin, giải quyết công việc thông qua điện thoại;